سابقه و هدف: هلیکوباکتر پیلوری شایع­ترین عفونت گوارشی دنیا می­باشد. بعضی از پژوهشگران آلودگی به هلیکوباکتر پیلوری در چوپان­ها را با تماس آنها با گوسفند مرتبط می­دانند. با این وجود در تحقیقی دیگر که بر روی 440 نمونه شیر گوسفند انجام گرفت پژوهشگران نتوانستند هلیکوباکتر پیلوری را جدا نمایند . نظر به نتایج متناقض، هنوز انتقال هلیکوباکتر پیلوری از شیر نشخوارکنندگان کوچک به انسان و احتمال زئونوز بودن بیماری (بیماری مشترک انسان و دام) به اثبات نرسیده است و تحقیقات در این مورد ادامه دارد. شناخت راه­های انتقال این باکتری به انسان، به عنوان شایع­ترین عفونت گوارشی، برای شناسایی راه­های پیشگیری و درمان ضروری است.

مواد و روش‌ها: تعداد 100 نمونه شیر ( شامل 81 نمونه شیر گوسفند و 19 نمونه شیر بز) از 20 روستای اطراف مشهد به صورت نمونه­گیری خوشه‌ای تصادفی طی دو سال در فصل شیرواری جمع­آوری گردید. پرسشنامه­ای در خصوص وضعیت چوپان و خانواده از نظر وجود ناراحتی­های گوارشی، تنظیم، تایید و پر گردید. تمامی نمونه­های شیر بر روی دو نوع محیط ویژه هلیکوباکتر پیلوری یکی به نام HPSPA ( Helicobacter pylori Special Peptone Agar ) و دیگری محیط کلمبیا آگار ( Merck ) حاوی خون بدون فیبرین گوسفند، سرم جنین گاو، آنتی­بیوتیک­های وانکومایسین ، آمفوتریسین B ، بتاسیکلودکستر ی ن، تری­متوپریم، پلی­میکسین B کشت و در شرایط مناسب انکوبه شد. مراحل استخراج DNA بعد از سانتریفوژ روی رسوب همه­ی شیرها انجام گردید. ژن اوره­آز C ویژه هلیکوباکتر پیلوری با روش ملکولی واکنش زنجیره‌ای پلیمراز ( PCR ) ردیابی شد.

نتایج: نتایج آزمون­های جداسازی و آ زمایش PCR برای تمامی شیرها منفی بود و هیچ یک از دو روش کشت و PCR نتوانست وجود هلیکوباکتر پیلوری یا ژن اوره­آز C که برای هلیکوباکتر پیلوری ویژه است را در نمونه‌های اخذ شده به اثبات برساند. اطلاعات پرسش­نامه نشان داد که 20 درصد از چوپانان و 25 درصد از خانواده­های آنان و نیز در 10 درصد موارد چوپان به همراه خانوادهاشان به نوعی از ناراحتی‌های گوارشی گلایه دارند ولی با توجه به اینکه این امر موضوع پژوهش­های جداگانه­ای بود میزان ارتباط این ناراحتی­ها با هلیکوباکتر پیلوری مشخص نشد.

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که هیچ یک از دو روش کشت و PCR نتوانست وجود هلیکوباکتر پیلوری یا ژن اوره­آز C (ویژه هلیکوباکتر پیلوری) را به اثبات برساند. احتمالا در چرخه­ی زندگی این باکتری عوامل فراوانی نقش دارند که شناخت آنها برای تعیین راهبرد پیشگیری و درمان ضروری خواهد بود. اما در خصوص انتقال بیماری از نشخوارکنندگان کوچک و شیر آنها به انسان هنوز مطالب پیچیده زیادی وجود دارد که به پژوهش­های بیشتری نیاز دارد .