سابقه و هدف: نظر به وضعیت اپیدمیولوژیک نامشخص بیماری سل در نقاط مختلف کشور و بخصوص در شهر کاشان و با توجه به تعداد فراوانی مهاجرین افغانی و به منظور تعیین خصوصیات اپیدمیولوژیک بیماری این تحقیق بر روی مراجعین به مرکز مبارزه با سل کاشان طی سال های 75-1372 صورت پذیرفت.

مواد و روش ها: این بررسی یک مطالعه داده های موجود می باشد. بدین صورت که پرونده هایی که طی سال های مورد مطالعه برای این بیماران در مرکز فوق تشکیل شده بود، استخراج و بررسی گردید. خصوصیات بیماران شامل سن، جنس، ملیت، محل سکونت، واکنش پوستی توبرکولین، روش تشخیص بیماری، نوع ریوی یا خارج ریوی آن در فرم اطلاعاتی ثبت و با آمار توصیفی ارایه گردید.

یافته ها: تعداد 183 نفر بیمار مبتلا به سل در این مدت تشخیص داده شد که 33% بیماران در گروه سنی 30-10 سال و 33% آن ها در گروه سنی 70-50 سال قرار داشتند. صد و هفت نفر از بیماران (58.5%) زن و 76 نفر (41.5%) مرد بودند. بیشترین میزان ابتلا در خانم های مسلول مربوط به زنان خانه دار و قالی باف (حدود 90%) و در مردان مسلول مربوط به کارگران (حدود یک سوم) می باشد. شصت و هفت درصد بیماران ایرانی و 33% افغانی بودند. پنجاه و پنج درصد بیماران شهرنشین و بقیه روستانشین بودند. 53.5 درصد موارد سل ریوی و 46.5% موارد سل خارج ریوی بودند. سل ریوی در 60% بیماران با آزمایش مستقیم یا کشت خلط و سل خارج ریوی در 70% موارد به وسیله پاتولوژی تشخیص داده شد. ده درصد بیماران سل ریوی و 30% بیماران سل خارج ریوی تست پوستی توبرکولین منفی داشتند.

نتیجه گیری: میزان سل خارج ریوی گزارش شده در کاشان در مقایسه با مطالعات دیگر در ایران و در کشورهای دیگر خیلی بیشتر است که با توجه به این که در تشخیص سل خارج ریوی به موازات مطالعات پاتولوژیک مطالعه میکروبیولوژیک جهت تعیین ارگانیسم در اسمیر یا کشت نمونه تهیه شده ضروری می باشد، به نظر می رسد با همکاری پزشکان بخصوص همکاران محترم رشته های مختلف جراحی در این مورد، مشکل مرتفع خواهد گردید. همچنین مشخص شد که بیماری سل همچنان حضور فعال خود در منطقه را حفظ کرده و باز هم جهت کنترل آن بایستی چاره اندیشی بیشتر نمود.