سابقه و هدف: با توجه به اینکه انسان در معرض تشعشعات گاما ناشی از رادیوتراپی و پرتوهای X تشخیصی قرار می­گیرد، بررسی اثرات تشعشعات گاما بر بافت­های مختلف انسان ضروری به نظر می­رسد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات تشعشعات گاما بر فرآیند اسپرماتوژنز در موش صحرایی بالغ و نقش اپی ­ نفرین ب ه عنوان محافظت ­ کننده است.

مواد و روش ­ ها: در این بررسی تجربی دستگاه مولد اشعه ­ی گاما با شدت 25 گری به کار گرفته شد و تعداد 120 راس موش صحرایی نژاد Wistar به عنوان مدل آزمایشگاهی در 4 گروه مساوی انتخاب گردیدند . 1- گروه تیمار با اپی ­ نفرین، 2-گروه تیمار با سرم نمکی (کنترل)، 3 - گروه تیمار با اپی ­ نفرین و تشعشعات گاما، 4- گروه تیمار با سرم نمکی و تشعشعات گاما با شدت 25 گری. تزریق اپی ­ نفرین به مقدار sub lethal dose (1ml/kg) به صورت زیرجلدی در ناحیه ­ی شکم صورت پذیرفته است. تعداد 60 راس موش صحرایی برای ب ه دست آوردن Lethal dose (LD50) مورد آزمایش قرار گرفت و LD50 اپی­نفرین به میزان ml/kg 2 تعیین شد. در پایان پس از تشریح و بیرون آوردن بیضه ­ی حیوانات و عملیات مربوط به آماده ­ سازی اسلاید و مطالعه ­ی آنها، تعداد سلول ­ های اسپرماتوگونی، تعداد سلول ­ های اسپرماتوسیت اولیه، تعداد سلول ­ های اسپرماتید ، تعداد اسپرماتوزوئیدها و تعداد سلول ­ های بینابینی و سلول ­ های سرتولی مورد بررسی و شمارش قرار گرفت.

نتایج: یافت ه­ ها نشان داد که در گروه تیمار با اشعه ­ی گاما با شدت 25 گری لوله ­ های اسپرم ­ ساز از هم فاصله گرفتند و همچنین تعداد سلول ­ های اسپرماتوگونی و سلول ­ های اسپرماتید و اسپرم به صورت معنی ­ دار (05/0 p< ) کاهش یافت. تعداد سلول­های اسپرماتوسیت اولیه و میزان ترشحات در لوله­های اسپرم­ساز در گروه تیمار با گاما در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی­داری (05/0 p< ) مشاهده شد.