سابقه و هدف: با توجه به اهمیت آگاهی از بیماری در پیشگیری آن و بومی بودن سالک در منطقه و نقش معلمین در انتقال دانش و آگاهی ها و به منظور نقش تأثیر آموزش به معلمین بر میزان آگاهی آنها از بیماری سالک, این تحقیق روی معلمین مدارس ابتدایی و راهنمایی کاشان در سال تحصیلی 80-1379 انجام گرفت.

مواد و رو ش ها: تحقیق با طراحی نیمه‌تجربی انجام گرفت. از لیست معلمین, تعداد 1300 نفر انتخاب و در آزمون پری‌تست ( Pretest ) شرکت داده شدند. از این تعداد, 776 نفر با مجری طرح همکاری کردند و در آزمون پست‌تست ( Post test ) نیز شرکت نمودند. لذا 776 معلم مورد بررسی قـرار گرفتند. میزان آگاهی را با 16 شاخص آگاهی از نام بیماری, آشنایی با بیماری, اهمیت بهداشتی سالک در افت تحصیلی, نقش مسافرت به مناطق آلوده, زمان گزش ناقل، خطر ابتلا, واگیر بودن, چگونگی انتقال سالک به انسان, ناقل عامل بیماری, محل عامل بیماری, چگونگی زخم سالک, مخزن سالک در کاشان, را ه های پیشگیری, وسایل حفاظت فردی, درمان سالک و برخورد با دانش‌آموز مبتلا به سالک, در یک فرم اطلاعاتی ثبت گردید و قبل از آموزش میزان آگاهی آنان تعیین گردید. سپس یک جزوه آموزشی به آنها ارائه گردید. پس از گذشت یک ماه, مجددا میزان آگاهی با همان پرسش نا مه اولیه بررسی شد و تغییرات آن با آماره MC Nemar مورد قضاوت آماری قرار گرفت. نقش سن, جنس, مدرسه ابتدایی و راهنمایی, تأهل, سابقه کار و مدرک تحصیلی با میزان آگاهی نیز مورد قضاوت آماری قرار گرفت.

یافته‌ها: از 1300 معلم مدارس ابتدایی و راهنمایی تعداد 776 نفر (7/59 درصد) مـورد بررسی قرار گـرفتند. 462 نفر در مدارس ابتدایی و 314 نفر در مدارس راهنمایی تدریس می کردند. میزان عدم آگاهی از 2/22 به 1/13 درصد کاهش یافت و این کاهش روی تمام شاخص ها ی بیماری سالک به لحاظ آماری معنی د ار بود. کمترین آگاهی از عامل بیماری سالک (8/69 درصد) و بعد محل و مخزن بیماری (حدود 42 درصد) بود. بیشترین تأثیر جزوه آموزشی مربوط عدم آگاهی از عامل بیماری و واگیردار بودن بیماری بود (به ترتیب 7/31 درصد و 1/19 درصد). بعد از ارائه جزوه آموزشی عدم آگاهی از عامل بیماری سالک به میزان 1/38 درصد, رابطه ابتلا به بیماری با افت تحصیلی دانش آ موزان به میزان 4/33 درصد و بعد مخزن سالک به میزان حدود 30 درصد کماکان وجود داشت.

نتیجه گیر ی: ارائه جزوه آموزشی در مورد افزایش آگاهی از بیماری سالک مؤثر است، اما کافی نیست. تکرار برنامه و یا تغییر محتوای برنامه آموزشی بر میزان آگاهی را توصیه می نماید.