سابقه و هدف: با توجه به اهمیت پارامترهای مرفولوژیک در علم جانورشناسی و شناخت این شاخص‌ها در تشخیص جنسیت در یک گونه، و اهمیت مطالعه در روی گونه‌های بومی کشور، بررسی فوق به منظور تعیین پارامترهای تشخیصی نر و ماده کژدم ادونتوبوتوس دوریه ( Odontobuthus doriae )‌ انجام شد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش به روش توصیفی انجام گرفت. 91 کژدم ادونتوبوتوس دوریه که قبلاً جنسیت آنها با مشاهده وضعیت زایمان و عدم دفع اسپرماتوفور (ماده) و عدم مشاهده بارداری و زایمان و دفع اسپرماتوفور (نر) مشخص شده بود بررسی شدند. پس از قرار دادن آنها در الکل اتیلیک 70 درصد تعداد دندانه‌های شانه در سطح شکمی، طول شانه، اندازه بند پنجم شکم از سطح پشتی و اندازه کژدم، با خط‌کش تعیین شد و تفاوت‌های آن با آزمون T-test مورد قضاوت آماری قرار گرفت.

یافته‌ها: از 91 نمونه مورد مطالعه 39 عدد نر و 51 عدد ماده تشخیص داده شد. در یک نمونه کژدم نر به علت ناهنجاری در شانه‌ها از مطالعه حذف گردید. میانگین ( ± انحراف معیار) تعداد دندانه‌های شانه هر طرف در کژدم‌های نر3 ± 31 و در کژدم‌های ماده 2 ± 22 ( p<0.001 )، طول شانه در ماده 65/1 ± 5/6 و در نرها 2 ± 8 میلی‌متر ( p<0.001 )، اندازه بند پنجم شکم از سطح پشتی در ماده‌ها 5 ± 10 و در نرها 2 ± 8 میلی‌متر( p<0.001 )، و طول کژدم‌های ماده 15/2 ± 35/5 و در نرها 65/1 ± 35/5 سانتی‌متر بود ( N.S ).

نتیجه‌گیری: تعداد دندانه شانه و طول شانه بیشتر در جنس نر و اندازه بند پنجم شکم از سطح پشتی کمتر در جنس نر می‌تواند موجب افتراق جنسیت این کژدم شود و از اندازه کژدم نمی‌توان برای افتراق نر و ماده استفاده کرد.