سابقه و هدف: نوع ترکیبات شیمیایی حاوی فلزات سنگین در خاک، نقش بسیار مهمی را در انتقال آنها به داخل گیاهان و منابع آب ایفا نموده و می توانند تهدیدی جدی بر سلامت انسان باشند. در پژوهش حاضر میزان انحلال و تثبیت سرب، کادمیوم و روی توسط ترکیبات شیمیایی مختلف در خاک های آلوده مورد بررسی قرار گرفت.

مواد وروش ها: در این مطالعه توصیفی مقطعی، 36 نمونه از خاک های مورد نظر به صورت کاملاً تصادفی از مناطق صنعتی شهرستان آمل نمونه برداری شد. غلظت سرب، کادمیوم و روی در نمونه های خاک با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین گردید.سپس، میزان انحلال و حذف عناصر مزبور توسط کلرید پتاسیم، فسفات آمونیوم، استات آمونیوم و DTPA مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج: غلظت سرب، کادمیوم و روی در نمونه های خاک بر حسب میلی گرم بر کیلوگرم به ترتیب 8/59±206، 8/1±6/11 و 465±1148 تعیین گردید. میانگین غلظت انحلال سرب، کادمیوم و روی توسط فسفات آمونیوم به ترتیب 11، 5/1 و 5/114 میلی‌گرم بر کیلوگرم، توسط DTPA 191، 1/7 و 5/648 میلی گرم بر کیلوگرم، توسط استات آمونیوم 115، 2/6 و 476 میلی گرم بر کیلوگرم و توسط آب مقطر (شاهد) 17، 4/3 و 193 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد.

نتیجه گیری: بر اساس این پژوهش، فسفات آمونیوم در تثبیت و ترکیبات DTPA و استات آمونیوم در انحلال و حذف فلزات سنگین در خاک نقش مهمی را ایفا می نمایند. بنابراین، کاربرد فسفات آمونیوم جهت جلوگیری از ورود فلزات سنگین به منابع آب های زیرزمینی مفید خواهد بود.