سابقه‌ و هدف‌ : یکی‌ از اهداف ایجاد رشته‌ فنآوری‌ رادیولوژی‌ تربیت‌ افرادی است‌ که‌ بتوانند تصاویر رادیوگرافی با کیفیت بالا تهیه‌ نمایند. برای‌ اینکار دانشجویان‌ ابتدا در دروس‌ نظری‌ اصول‌ مربوطه‌ را فرا می گیرند، سپس‌ این‌ اصول‌ و روشها را در آزمایشگاه‌ بصورت‌ عملی‌ تجربه‌ می کنند و در نهایت‌ جهت‌ گرفتن‌ تصویر بر روی‌ بیمار اعمال ‌می‌نمایند. در حال‌ حاضر مرحله‌ دوم‌ به‌ دلیل‌ نبود امکانات‌ مورد نیاز در کشور ما انجام‌ نمی‌شود که‌ باعث‌ بروز مشکلاتی‌ می‌گردد. این‌ پژوهش‌ بمنظور ساخت‌ فنتومهای‌ آموزشی‌رادیوگرافی‌ و بررسی کارایی آنها انجام شد تا دانشجویان‌ قبل‌ از اعمال‌ اصول‌ و فنون‌ فرا گرفته‌ بر روی‌ بیمار،‌ موارد مزبور را بر روی فنتومها اجرا کرده‌ و بعد از بدست‌ آوردن‌ آمادگی‌ لازم وارد بخشهای‌ رادیولوژی‌گردند. ِ

مواد و رو ش ها: در ابتدا استخوانهای‌ طبیعی‌ مربوط به‌ فنتوم‌ مورد نظر تهیه‌ شدند. سپس با توجه‌ به‌ موقعیت‌ آناتومیکی‌‌ در بدن‌ و نمای ‌رادیوگرافیک‌ مورد درخواست‌، در داخل قالبی از ناحیه مزبور تنظیم‌ و تثبیت‌ گردیدند. آنگاه‌ قالب‌ پر از پارافین‌ مذاب‌ شد. بعد از سرد شدن و خارج کردن فنتوم از قالب، اطراف‌ آن‌ پوشانده‌ و سطح‌ خارجی‌ آن رنگ‌آمیزی‌ گردید. جمعا‏ً تعداد 9 فنتوم‌ ساخته‌ شدکه عبارت‌ بودند از : فنتومهای‌ کف‌ و مچ‌ دست، ساعد، آرنج، بازو، زانو، اندام‌ تحتانی،‌ لگن‌ و شکم و جمجمه‌. بعد از اتمام ساخت، تصاویر رادیوگرافیک‌ فنتومها با تصاویر رادیوگرافیک‌ حقیقی‌ از بدن‌ از نظر پارامترهای‌ فیزیکی‌ کنتراست‌ و دانسیته‌ فیلم و تشابه‌ رادیوگرافیکی‌ مقایسه شدند.

یافته‌ها: از نظر ظاهری فنتومهای ساخته شده با نمونه ها ی انسانی مشابهت داشت و بررسی‌ و مقایسه‌ تصاویر رادیوگرافیگ‌ آنها با رادیوگرافی اندامهای انسانی مشابه بود. میانگین کنتراست اندام فوقانی در فنتوم و بدن انسان (5/0 و 5/0)، اندام تحتانی در فنتوم و بدن انسان (6/0و 7/0)، جمجمه در فنتوم و بدن انسان (6/0 و 4/0) و لگن در فنتوم و بدن انسان (2/1 و 8/0) محاسبه گردید.

نتیجه‌گیری: امکان‌ ساخت‌ و تهیه‌ چنین‌ فنتومهایی‌ در داخل‌ کشور وجود دارد. از نظر کیفیت‌ و کارایی نیز این‌ فنتومها در حدی‌ می‌باشند که‌ می‌توانند در آموزش‌ عملی‌ دانشجویان مورد‌ استفاده قرار گیرند