سابقه و هدف: توالی حرکتی اساس بسیاری از رفتارهای هوشیارانه­ی انسان است، چرا که رفتارهای پیچیده­ی حرکتی زنجیره­ای از رفتارهای اولیه است. هدف این پژوهش مقایسه­ی میزان وابستگی به توجه در یادگیری توالی حرکتی ضمنی در دو گروه سنی سالمندان و جوانان است.

مواد و روش­ها: این مطالعه به صورت نیمه­تجربی در دو گروه سالمند (۶۰ الی ۷۵ سال) و جوان (۲۰ الی ۳۰ سال) (هر گروه ۱۵ نفر) اجرا شد. آزمودنی­ها در سال ۱۳۸۵ و در محل کانون بازنشستگان آموزش و پرورش شهرستان کاشان در مطالعه­ شرکت داده شدند. در این مطالعه دو تکلیف زمان عکس­العمل متوالی (تکلیف اول) و شمارش صداهای ارایه شده (تکلیف دوم) به صورت هم­زمان به فرد ارایه شد. جهت تحلیل داده­ها آزمون تحلیل واریانس برای اندازه­گیری­های مکرر زمان پاسخ، خطای پاسخ و کارایی تکلیف دوم، تی زوج شده برای مقایسه­ی داده­های منظم و نامنظم یک گروه و تی مستقل برای مقایسه­ی داده­های دو گروه سالمند و جوان مورد استفاده قرار گرفت.

نتایج: نتایج نشان داد که در گروه جوانان با ارایه­ی تکلیف دوگانه خطای پاسخ و زمان پاسخ تکلیف اول (زمان پاسخ متوالی) در مراحل مختلف آزمون در هر دو مرحله­ی منظم و نامنظم کاهش می­یابد. (برای همه­ی موارد ۰۰۰/۰ p £ در گروه سالمندان خطای پاسخ و زمان پاسخ در مراحل مختلف آزمون در هر دو مرحله ­ ی منظم و نامنظم تفاوت معنی ­ داری مشاهده نشد. (به ترتیب ۸۶۳/۰ p= و ۰۶۱/۰ p= ) کارایی تکلیف دوم نیز در طی پیشرفت مراحل آزمون در هر دو گروه تفاوت معنی ­ داری مشاهده نشد. (به ترتیب ۵۸۳/۰ p= و ۵۵۰/۰ p= ).

نتیجه­گیری: کاهش کمتر زمان پاسخ در تکلیف زمان عکس­العمل متوالی در سالمندان نسبت به جوانان نشان داد؛ یادگیری ضمنی در سالمندان وابسته به توجه است. بر این اساس در توانبخشی و تمرین درمانی سالمندان نمی­توان از تکالیف شناختی برای افزودن بار تمرین در حین یادگیری حرکتی استفاده نمود