سابقه و هدف: باتوجه به اهمیت اپیدمیولوژی تظاهرات بالینی و پاراکلینیکی پریتونیت سلی و به نظور مروری بر وضعیت آن، این تحقیق به منظور بررسی جنبه‌های بالینی و پاراکلینکی پریتونیت سلی در ایران؛ بر روی مراجعه‌کنندگان به دو مرکز دانشگاهی شهر تهران در طی سال‌های 80-1338 صورت پذیرفت.

مواد و روش‌ها: تحقیق به روش مطالعه داده‌های درجه ورودی کلیه بیمارانی که تشخیص قطعی پریتونیت سلی آنها با آسیب‌شناسی, آزمایش مستقیم یا کشت تایید شده بود انجام گرفت. خصوصیات فردی و بیماری بیماران، تشخیص و درمان آنها تعیین و با استفاده از آمار توصیفی ارائه گردید.

یافته‌ها: طی دوره مورد بررسی، تعداد 186بیمار (35 مرد و 148 زن) در سنین 24/14 ± 5/29 وجود داشت. بیماری در زنان 2/4 برابر بیشتر از مردان بود. شایع‌ترین علایم بالینی به ترتیب؛ اتساع شکمی (78%), کاهـش وزن (75%), تب (73%), درد شکمی (62%) و توده شکمی (40%) بود. در 43% از بیماران شواهدی از سل ریوی دیده می‌شد. 86% از بیماران تست توبــرکولین مثبت داشتند ( mm 10 > PPD ). متوسط ESR ساعت اول بیماران 7/67 و 23% از بیماران ESR بیش از 100 داشتند. آسیت اگزوداتیو با برتری لنفوسیتی در 95% بیماران دیده شد. از 100 بیماری که تحت لاپاراسکوپی قرار گرفتند, 85% بافت شناسی مثبت از نظر سل پریتوان داشتند.

نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که در تمام بیماران جوانی (بخصوص خانم ها) که با مجموعه علایم درد, توده شکمی, تب, کاهش وزن و تست توبرکولین مثبت مراجعه می‌کنند باید تشخیص پریتونیت سلی را در نظر داشت. تشخیص قطعی بیماران توسط لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی داده می‌شود.