سابقه و هدف: گزارشات فراوانی از ایجاد درد در بیماران، به دنبال تزریق زیرجلدی هپارین موجود است. گر چه تا کنون شیوه­های گوناگونی جهت کم کردن درد ناشی از این تزریق پیشنهاد شده ولی در مورد تاثیر طول مدت تزریق بر میزان درد، مطالعات کمی صورت گرفته است. به همین دلیل مطالعه حاضر به منظور مقایسه تاثیر طول مدت تزریق 10 و 30 ثانیه­ای بر میزان درد ناشی از تزریق هپارین زیرجلدی صورت گرفته است.

مواد و روش­ها: این مطالعه نیمه­تجربی بر روی 80 بیمار تحت درمان با هپارین زیرجلدی، بستری در بخش­های داخلی ـ جراحی مرکز آموزشی ـ درمانی شهید بهشتی شهر بابل انجام شد. برای هر بیمار دو شیوه­ی تزریق، تزریق 10 ثانیه­ای به عنوان شکل کنترل، و تزریق30 ثانیه­ای به عنوان شکل تجربی، در دست راست و چپ به صورت تصادفی انجام شد. فاصله­ی بین دو تزریق 12 ساعت بوده است. بعد از هر تزریق بلافاصله بیمار نشسته و میزان درد ناحیه تزریق را با استفاده از ابزار دیداری عمودی Vertical Visual Analogue Scale ( VAS ) از صفر تا ده بیان می­نمود. مقایسه میزان درد بیماران در دو نوع تزریق 10 و 30 ثانیه­ای و نیز مقایسه­ی درد بر حسب جنس، گروه­های سنی و نوع بیماری توسط نرم­افزار آماری SPSS Ver 15 و با استفاده از آزمون­های غیر­پارامتری مانند ویلکاکسون، من­ یتنی یو و کروسکال والیس انجام شد.

نتایج: میانگین میزان درد در گروه 30 ثانیه­ای 39/1 ± 65/1 و در تزریق 10 ثانیه_­ای40/1 ± 10/2 بود. بدین ترتیب درد ناشی از تزریقات 30 ثانیه­ای هپارین زیرجلدی، به طرز معنی­داری کمتر از درد ایجاد شده به دنبال تزریقات 10 ثانیه­ای هپارین بوده است (01/0 p= ). در مقایسه این دو شکل تزریق، درد ناشی از تزریق 10 ثانیه­ای، در میان بیماران زن، بیماران بخش داخلی و بیماران 60-40 ساله، به طور معنی­داری بیشتر از درد ناشی از تزریق 30 ثانیه­ای بود (به ترتیب 001/0 p< ، 03/0 p= ، 001/0 p< ). در مقایسه شدت درد با ویژگیهای فردی، در تزریق 10 ثانیه­ای، میزان درد زنان به طور معنی­داری بیشتر از مردان (001/0 p< ) و میزان درد بیماران بستری در بخش­های داخلی به طور معنی­داری بیشتر از بیماران بخش­های جراحی بوده است (001/0 p< ). علاوه بر آن، در تزریق 10 ثانیه­ای اختلاف معنی­داری بین میزان درد و گروه­های سنی بیماران وجود داشت به گونه­ای که کمترین میزان درد در گروه سنی 40-20 سال و بیشترین درد در گروه سنی 60-40 سال مشاهده شد (001/0 p< ).

نتیجه­گیری: تحقیق حاضر نشان داد که افزایش زمان تزریق هپارین زیرجلدی، به صورت معنی­داری میزان درد مددجویان را کاهش می­دهد. بدین ترتیب به منظور کم کردن تنش­های فیزیکی و روانی ناشی از درد ناحیه تزریق و نیز افزایش اعتماد بیماران به کارایی و قابلیت گروه مراقبتی و پرستاران، افزایش زمان تزریق هپارین زیرجلدی به 30 ثانیه پیشنهاد می­شود.