سابقه و هدف: با توجه به شیوع بالای حاملان و عفونت های استرپتوکوک پنومونیا (پنوموکوک) و عوارض آن ها در جوامع انسانی و نیز عدم اطلاع از شیوع حاملان این باکتری، این تحقیق روی دانش آموزان مدارس شهر کاشان سال 1374 انجام گرفت.

مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی صورت پذیرفت. نمونه گیری از دانش آموزان به روش تصادفی چند مرحله ای و طبقه بندی مدارس شهر به چهار منطقه و سپس نمونه گیری خوشه ای از مدارس در هر منطقه و در هر مدرسه به صورت سیستماتیک روی 707 نفر انجام گرفت. در حین نمونه گیری از دانش آموزان فرم اطلاعاتی حاوی خصوصیات جنس، سن، مقطع تحصیلی، سابقه بیماری های تنفسی در دانش آموز و اعضای خانواده، شغل پدر و میزان تحصیلات او و نوع منطقه پر می شد. سواب گلو در محیط های کشت انتخابی و عمومی کشت شده و به آزمایشگاه میکروب شناسی دانشکده پزشکی منتقل گردید و وجود یا عدم وجود باکتری فوق در آن ها بررسی می شد. براساس شیوع آلودگی در نمونه ها، فاصله اطمینان آن در جامعه برآورد گردید و نیز میزان خصوصیات فردی با آلودگی به باکتری نیز مشخص شد.

یافته ها: در نمونه های مورد بررسی، 92 نفر (13%) حامل باکتری بودند. میزان فراوانی حاملان در دختران 20% و در بین پسران 6.9% و میزان فراوانی حاملان در دانش آموزان ابتدایی، راهنمایی و متوسطه به ترتیب 17.6% و 8.1% و 7.8% بود. فراوانی حاملان در مناطق مختلف کاشان متفاوت است. میزان جدا سازی باکتری با استفاده از محیط انتخابی 16 درصد (با حساسیت 80% و ویژگی 53%) نسبت به محیط کشت عمومی که 8% بود برآورد گردید. بین مقطع تحصیلی دانش آموزان و جنس و نوع منطقه شهری با میزان حامل بودن همبستگی وجود داشت (به ترتیب P=0.002 و X²=9.44 و P<0.001 و X²=26.69 و P<0.001 و X²=22.43)، اما بین سابقه بیماری در دانش آموز و خانواده او و تحصیلات پدر دانش آموز همبستگی وجود نداشت.

نتیجه گیری: با توجه به شایع بودن این باکتری در بین دانش آموزان بخصوص در سنین پایین تر، توصیه می گردد تحقیقات تحلیلی برای شناخت علل بوجود آورنده و اقدام لازم برای آموزش، پیشگیری و درمان عوارض ناشی از باکتری فوق به عمل آید.