سابقه و هدف: با توجه به بومی بودن کژدم ادنتوبوتوس دوریه در کشورهای ایران و پاکستان و اهمیت مطالعات بیولوژی و اپیدمیولوژی آن و این که تاکنون گزارشی از وضعیت آن در کشور ارایه نشده است و به منظور تعیین ویژگی های اسپرماتوفور کژدم ادنتوبوتوس دوریه صید گردیده در مناطق اصفهان و کاشان این پژوهش طی سال های 73-1369 انجام گرفت.
مواد و روش ها: پژوهش به روش توصیفی بر روی 60 کژدم بالغ صید شده از زیستگاه های طبیعی آن ها و نگهداری گردیده در آزمایشگاه صورت پذیرفت. اسپرماتوفورهای حاصل از جفت گیری کژدم های مذبور از نظر طول، عرض و ضخامت در قسمت های مختلف تنه، پایه، فلاژلوم بررسی و ثبت شد و فاصله اطمینانی اندازه های آن در جامعه برآورد گردید.
یافته ها: از 30 جفت نمونه مورد بررسی، 22 جفت گیری به عمل آمد. اندازه پایه تا فلاژلوم اسپرماتوفور 1.5±8.5، طول پایه 0.25±2.75، عرض 0.25±1.75 و ضخامت 0.15±0.85 میلی متر بود. تنه قسمت اصلی اسپرماتوفور به طول 1.5±7.5 میلی متر می باشد، قطر قسمت پهن تنه 0.4±1.4 میلی متر و اندازه فلاژلوم 0.5±2.5 میلی متر اندازه گیری شد.
نتیجه گیری: خصوصیات مورفومتری اسپرماتوفور کژدم ادنتوبوتوس دوریه با گونه های گزارش شده دیگر متفاوت بوده و پژوهش های بیشتری برای به دست آوردن تعداد اسپرم ها و شکل آن ها پیشنهاد می نماید.
دهقانی روح الله، تیرگری سیاوش. بررسی ویژگیهای مورفولوژی اسپرماتوفور کژدم ادنتوبوتوس دوریه صید شده در استان اصفهان . مجله علوم پزشکی فيض. 1377; 2 (1) :55-60