زمینه و هدف:ماهی زبرا (Danio rerio) به عنوان یک مدل حیوانی ارزشمند در تحقیقات زیستپزشکی، بهویژه در مطالعات دیابت، نقش مهمی ایفا میکند.این مقاله مروری بر کاربردهای ماهی زبرا در تحقیقات دیابت، روشهای مطالعه و تکنیکهای القای دیابت در این گونه ارائه میدهد. روش ها:جستجوی منابع با استفاده از کلیدواژههای مرتبط در پایگاههای داده معتبر از جمله PubMed/Medline، Scopus، ScienceDirect، Google Scholar، Cochrane Library، ISI Web of Knowledge، Embase و SID، انجام شد. نتایج: شباهت ژنتیکی قابلتوجه (حدود ۷۰٪ ژنهای مشترک با انسان) و وجود همولوگهای ۸۴٪ از ژنهای بیماریزای انسانی، همراه با مزایایی مانند اندازه کوچک، تکثیر سریع و قابلیت دستکاری ژنتیکی، این گونه را به جایگزینی مناسب برای مدلهای مرسوم آزمایشگاهی تبدیل کرده است. دیابت به عنوان یک اختلال متابولیک پیچیده، با استفاده از این ماهی در زمینههای مختلفی از جمله بررسی هموستاز گلوکز، عملکرد سلولهای بتای پانکراس، مسیرهای سیگنالینگ انسولین و استرس اکسیداتیو مورد مطالعه قرار میگیرد. مدلهای مختلف القای دیابت در ماهی زبرا، از جمله تجویز استرپتوزوتوسینو آلوکسان)، دستکاریهای ژنتیکی و روشهای تغذیهای (رژیم پرگلوکز)، امکان شبیهسازی دیابت نوع ۱ و ۲ را فراهم میکنند. علاوه بر این، این مدل در غربالگری داروهای ضد دیابت و ارزیابی سمیت ترکیبات دارویی کاربرد گستردهای دارد. نتیجهگیری:ماهی زبرا را به عنوان یک مدل برای درک بهتر دیابت، توسعه داروهای نوین و بهبود استراتژیهای درمانی مبتنی می تواند مطرح باشد.