سابقه و هدف: با توجه به حساسیت زایی زعفران در انسان و عوارض شناخته شده آن، این تحقیق به منظور پایه ریزی روش الیزا و تعیین قدرت آن در تشخیص افراد حساس به زعفران در مراجعه کنندگان به مرکز بهداشتی شهرستان گناباد طی سال 1373 انجام گرفت.

مواد و روش ها: برای پایه ریزی روش الیزا تحقیق به روش توصیفی (Descriptive) از نوع اکتشافی و در مرحله دوم برای تشخیص قدرت آن از روش کارآزمایی بالینی از نوع تشخیصی استفاده گردید. آزمایش پوستی prick با استفاده از عصاره تام گرده زعفران بر روی 43 بیمار که سابقه حساسیت داشتند صورت پذیرفت. افرادی که نتیجه آزمایش پوستی آن ها مثبت بود به عنوان گروه مورد و افرادی که نتیجه آزمایش پوستی آن ها منفی می باشد به عنوان گروه شاهد تلقی شدند. در این پژوهش، آزمایش الیزا بر روی سرم افراد مذکور انجام گرفت. در صورتی که OD سرم مساوی یا بیشتر از 0.3 بود به عنوان نمونه مثبت مد نظر قرار گرفت. حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت، منفی و کارآیی کلی آزمایش تعیین گردید.

یافته ها: از 43 نفر مورد بررسی، 23 نفر حساس و 20 نفر غیر حساس به گروه زعفران شناسایی شدند. نتایج حاصل از آزمایش الیزا نشان داد که از 23 فرد حساس به زعفران براساس آزمایش پوستی پریک، 18 نفر حساس و 5 نفر غیر حساس به زعفران می باشند. همبستگی دو روش فوق 78%، ویژگی آزمایش الیزا 100% و ارزش پیش بینی مثبت آن 100% بود.

نتیجه گیری: با توجه به قدرت کامل روش توسعه یافته الیزا در تشخیص افراد حساس به زعفران، از این آزمایش می توان برای تشخیص افراد حساس بویژه دست اندرکاران تولید و عرضه زعفران استفاده نمود.