سابقه و هدف: با توجه به عوارض ناشی از اسهال و علیرغم وجود داروهای صنعتی، تلاش برای یافتن گیاهانی که بتوانند حرکات عضلهی صاف روده را کاهش دهند، همچنان ادامه دارد. بعضی از گیاهان مانند کرفس که مصرف خوراکی دارند علاوه بر ارزش غذایی دارای اثرات فارماکولوژیکی نیز میباشند. کرفس ( Apium graveolens ) از خانوادهی چتریان ( Apiaceac ) است که دارای اثرات ضددرد، ضدالتهاب، کاهندهی فشار خون، کاهندهی چربی خون و مدر بوده و از ترکیبات مهم آن فلاوونوئیدها میباشد. کرفس در طب سنتی به عنوان ضدنفخ استفاده میشود. هدف از این تحقیق بررسی اثر ضدانقباضی عصارهی آبی ـ الکلی برگ کرفس بر فعالیت انقباضی ایلئوم موش صحرایی میباشد.
مواد و روشها: پودر برگ کرفس با الکل 70 درصد با روش خیساندن عصارهگیری شد. ایلئوم موش صحرایی نر نژاد ویستار جدا گردید و انقباضات آن تحت یک گرم کشش، در حمام بافت حاوی محلول تایرود به روش ایزوتونیک ثبت شد. نتـــایج با استفاده از آزمونهای ANOVA و Tukey HSD مقایسه شدند.
نتایج: غلظتهای تجمعی عصارهی (25/0 تا mg/ml 4) انقباضات ناشی از کلرورپتاسیم ( mM 60) و کارباکول ( μM 10) را به صورت وابسته به غلظت کاهش داد (0001/0 p< ). اینکوبه کردن بافت (30 دقیقه) با پروپرانولول ( μM 1) و یا نالوکسون ( μM 1) و نیز 20 دقیقه با L-NAME ( μM 100) عملکرد ضدانقباضی عصاره را کاهش نداد. اینکوبه کردن بافت (5 دقیقه) با گلیبنکلامید ( μM 10) و یا تترااتیلآمونیوم ( mM 1) اثر ضدانقباضی عصاره را کاهش نداد. انقباضات ناشی از کلرورکلسیم (5/0 تا 8 mM ) در محلول تایرود فاقد کلسیم با پتاسیم بالا ( mM 60) توسط عصاره ( mg/ml 1) کاهش یافت (05/0 p< تا 001/0 p< ).
نتیجهگیری: عصارهی برگ کرفس انقباض ایلئوم موش صحرایی را به صورت وابسته به غلظت مهار نمود. با توجه به نتایج به دست آمده میتوان احتمال داد که کانالهای کلسیمی ولتاژی و لیگاندی در پیدایش این اثر ضدانقباضی نقش داشته باشند. ولی گیرندههای بتاآدرنرژیک، اپیوئیدی، نیتریکاکساید و کانالهای پتاسیمی در آن نقشی ندارند. همچنین احتمال دارد که مادهی فلاوونوئیدی آپیجنین موجود در کرفس، مسوول این فعالیت باشد.
Gharib Naseri M K, Pilehvaran A A, Shamansouri N. Investigating the spasmolytic activity of celery (Apium Graveolens) leaf hydroalcoholic extract on rat's ileum. Feyz 2007; 11 (3) :1-7 URL: http://feyz.kaums.ac.ir/article-1-43-fa.html
غریب ناصری محمد کاظم، پیله وران علی اصغر، شامنصوری نگین. مطالعه اثر ضد انقباضی عصاره آبی ـ الکلی برگ کرفس در ایلئوم موش صحرایی. مجله علوم پزشکی فيض. 1386; 11 (3) :1-7