سابقه و هدف: شکل گیری و مورفوژنز هر ارگان تحت تاثیر میان کنش های متعدد بافتی از قبیل میان کنش های بافت های اپی تلیال-مزانشیمی صورت می گیرد که اساس شیمیایی موجود در آن، هنوز کاملا شناخته نشده است. یکی از مناسب ترین مدل ها دندان پستانداران بویژه پالپ است که پدیده های مهاجرت، تکثیر و تمایز سلولی از جمله فرآیندهایی هستند که در طی مراحل مختلف تکامل پالپ تحت تاثیر ترکیبات ماتریکس خارج سلولی رخ می دهد و در این راستا گلیکوپروتئین تناسین (Tenascin) یکی از اجزای ماتریکس خارج سلولی است که گفته می شود در مراحل اولیه شکل گیری و رشد و تمایز برخی از بافت های جنینی از جمله دندان و نیز در آسیب شناسی تومورها نقش دارد.

مواد و روش ها: پژوهش حاضر بر روی 40 موش از نژاد ball-c انجام شد. با استفاده از روش های ایمونوهیستوشیمیایی و بهره گیری از مونوکلونال آنتی بادی (آنتی تناسین) به حضور تناسین در مراحل مختلف تکامل پالپ دندانی از مرحله تیغه دندان تا مرحله زنگوله ای پیشرفته در روزهای دوازده تا نوزده جنینی (E12-E19) ردیابی شد.

یافته ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در مرحله جوانه دندانی (Bud Stage) تناسین در بافت اکتومزانشیم و غشا پایه اندام مینایی به میزان بالایی وجود داشت، اما بروز آن در مرحله کلاهکی (Cap Stage) در ناحیه پالپ کاهش یافت. با پیشرفت تکامل دندان مجددا در مرحله زنگوله ای شکل اولیه (Early Bell Stage) در مرکز پالپ و در مرحله زنگوله ای شکل پیشرفته (Late Bell Stage) در محیط، میزان تناسین به طور چشمگیری افزایش یافت.

نتیجه گیری: اختلاف بروز تناسین در زمان ها و مکان های مختلف در پالپ می تواند بیانگر اهمیت این مولکول در وقایع مورفوژنیک باشد و احتمالا در میان کنش های اپی تلیالی-مزانشیمی نقش مهمی ایفا می نماید. لذا پیشنهاد می گردد که پس از ضایعات وارده بر دندان، میزان ترشح تناسین و ارتباط آن با تمایز دنتوبلاست ها و ترمیم عاج مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.