سابقه و هدف: سیلیس بیشترین ماده معدنی در روی زمین است. تماس با گرد و غبارهای حاوی سیلیس آزاد باعث صدمات ریوی شده و در نهایت ممکن است منجر به سیلیکوزیس شود . هدف از این مطالعه تعیین میزان غلظت گرد و غبار و سیلیس آزاد موجود در آن در معدن روباز سرب و روی عمارت بود.

مواد و روش‌ها: ‌تحقیق با طراحی توصیفی و نمونه‌برداری بر اساس روش شماره 7500، Nationaal Institute of Occupational Safety and Health (‌ NIOSH ) انجام شد. با استفاده از روش‌های نمونه‌برداری فردی میزان تماس با گرد و غبار کل و قابل استنشاق اندازه‌گیری و غلظت گرد و غبار به روش سنجش وزنی تعیین گردید. به منظور تعیین مقدار سیلیس آزاد، نمونه‌های گرد و غبار توسط دستگاه پراش اشعه ایکس مورد آنالیز قرار گرفتند و با مقادیر استاندارد مقایسه شدند.

یافته‌ها: ‌غلـظت گـرد و غـبار قابل اسـتنشاق در قسمت‌های دریل‌کاری و خاکـبرداری به ترتیب برابـر با 46/0 ± 81/2 و 5/0 ± 69/2 میلی‌گرم در متر مکعب بود. غلظت سیلیس آزاد گرد و غبار قابل استنشاق در این قسمت‌ها به ترتیب برابر با 12/0 ± 51/0 و 9% ± 47/0 میلی‌گرم در مـتر مکعب بود. این مقادیر به ترتیب 1/5 و 7/4 برابر حد تماس شغلی استاندارد ایران و هم‌چنین 2/10 و 4/9 برابر استاندارد American Conference of Govermental Industrial Hygienists ( ACGIH ) است .

نتیجه‌گیری: میزان گرد و غبار و غلظت سیلیس آزاد آن در هوای محیط کار بیشتر از حد مجاز است. بنابراین باید با روش‌های مختلف از ایجاد گرد و غبار در محیط کار جلوگیری کرد.