صاحب امتیاز: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی کاشان
شماره استاندارد بین المللی: 7855-1029
نام فیض از نام حکیم، فقیه، متکلم، مفسر قرآن، محدث، و شاعر ایرانی قرن 11 هجری قمری فیض کاشانی معروف به ملامحسن فیض، متخلص به فیض گرفته شده است. محمد بن شاه مرتضی، ملقب به محسن معروف به ملا محسن فیض کاشانی، در چهاردهم صفر سال 1007 هجری قمری در کاشان بدنیا آمد. وی مقدمات را در زادگاه خود فرا گرفت و در جوانی راهی اصفهان گردید. ملا محسن در محضر علمای نامور زمان از قبیل علامه محمد تقی مجلسی، شیخ بهایی، میرداماد، میرفندرسکی و ملاصدرای شیرازی زانوی ادب زد و به کسب علم پرداخت.آن هنگام که ملاصدرا در روستای کهک قم ساکن بود، ملا محسن مونس وی گردید و ملاصدرا دخترش را به وی تزویج نمود و به او لقب فیض داد. وی پس از سالیانی، راهی کاشان شد و به تدریس و تألیف همت گماشت. تبحر مولانا محسن فیض در تمامی علوم دینی بویژه تفسیر، حدیث، فقه، عرفان، فلسفه و ادبیات عرب و عجم بحدی است که اگر در تمامی دوران سلطنت صفویه بی نظیر نباشد مسلماً کم نظیر خواهد بود. همچنین آگاهی و احاطه او در اصول و فروغ و معقول و منقول بپایه ای رسید که محسود برخی از بزرگان و صاحب منصبان دانش زمان خویش منجمله شیخ احمد احسایی واقع شد. آن جناب، اشتیاق به علوم، خاصه میل پرگشائی به آسمان بلند و گشاده علوم اسلامی را، از نیاکانش به میراث برده بود. خاندان فیض عموماً از علما و دانشمندان صاحب نام و ذیشرف کاشان بودند، بویژه جدش شاه محمود، پدرش شاه مرتضی و برادرانش مولی محمد معروف به نورالدین و مولی عبدالغفور و فرزندان آنها محمد هادی بن نورالدین و محمد مؤمن عبدالغفور و فرزند خود فیض مولی محمد ملقب بعلم الهدی همگی دارای مقام عالی و منصب صاحب جاهی بودند که تألیفات و تصنیفات نفیسی داشته اند. مولی ملا محسن فیض کاشانی در سطح دانشمندان نامور تاریخ اسلام، از زمره چند تن سرآمد اوتادی است که در امر تعمیق و تنویر فرهنگ الهی اسلام، بویژه مذهب شیعه، سهمی بزرگ و جایگاهی بس بلند دارند.
شاگردان فیض:
علم الهدی و معین الدین؛ (فرزندان فیض)، محمد مؤمن (برادرش)، ضیاءالدین محمد و ده ها فاضل دیگر از جمله شاگردان مکتب درسی او بودند.
آثار فیض:
ملا محسن همچنین در طول 65 سال تحقیق و مطالعه، نزدیک به دویست کتاب و رساله نفیس در علوم و متون مختلف نگاشت. آثار او گنجینه ایست که کتابخانه ادب فارسی و علوم اسلامی را تا حد قابل توجهی بارور کرده است و بنا به قول محدث جزایری و صاحب قصص العلما، آثار فیض تا حدود بیشتر از دو صد جلد برآورد گردیده است. اهم تألیفات فیض عبارتند از: تفسیر صافی، تفسیر اصفی و تفسیر مُصفّی در تفسیر، الوافی (در شرح کافی)، الشافی، المحجه البیضاء، فهرست علوم، دیوان اشعار (تعداد اشعار فیض به سیزده هزار بیت بالغ میشود.) و ده ها اثر گرانسنگ ایشان در کلام، عرفان، اخلاق، ادب و موضوعات دیگر، نشانگر روح پر تلاش و احاطه ی ایشان بر معارف اسلامی و علوم روز می باشد. سرانجام این فقیه وارسته و این عالم کامل در 22 ربیع الثانی 1091 قمری در 84 سالگی دار فانی را وداع گفت و در زمینی که بعدها به قبرستان فیض معروف شد، مدفون گردید. مدفن او در کاشان در مقبره بنام کرامت یا کرامات واقع است. |