سابقه و هدف: با توجه به اهمیت ارزیابی وضع تغذیه ورزشکاران بویژه در طول اردوهای آماده سازی جهت مسابقات ورزشی و از آنجا که یکی از ورزش های مدال آور برای کشور بخصوص در مسابقات منطقه ای و المپیک رشته ورزشی بسکتبال است، از این رو در تحقیق حاضر دریافت غذایی، میزان چربی بدن و توان هوازی بسکتبالیست های حاضر در اردوی آمادگی تیم ملی جمهوری اسلامی ایران در سال 76 مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش ها: طی یک بررسی توصیفی مقطعی 14 بسکتبالیست مرد حاضر در اردوی آمادگی تیم ملی جهت شرکت در مسابقات قهرمانی آسیا در سنین 3.1±25.6 سال، قد 6±191 سانتیمتر، وزن 8.1±87.3 کیلوگرم و BMI برابر با 1.7±23.9 در سه مرحله از یک دوره تمرینی (شروع تمرینات، طی تمرینات و قبل از رقابت) تحت آزمون های تن سنجی شامل اندازه گیری وزن، BMI، میزان چربی بدن و توان هوازی از طریق اندازه گیری حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2max) قرار گرفتند و طی دو مرحله (شروع تمرینات و طی تمرینات) نیز ارزیابی وضع تغذیه و دریافت غذایی از طریق بررسی مصرف مواد غذایی در 7 روز غیر متوالی و به روش توزین انجام گرفت. جهت آنالیز شیمیایی غذای پخته و ترکیبی سرو شده در اردو، نمونه های جمع آوری شده بعد از نگهداری در فریزر و انتقال به آزمایشگاه تغذیه تجربی انستیتو از نظر میزان پروتئین، چربی و کربوهیدرات آزمایش گردیدند.
یافته ها: تغییرات وزن ورزشکاران مورد بررسی و BMI در طول مراحل بررسی ناچیز و از نظر آماری معنی دار نبود. ضخامت چربی زیر جلد از 13.7±42.9 به 9.9±34.6 میلی متر کاهش یافت (P<0.02) و حداکثر اکسیژن مصرفی از 3.3±42.3 میلی متر بر کیلوگرم دقیقه به 2.2±44.5 افزایش یافت (P<0.05). در مرحله اول میزان انرژی دریافتی 3900 کیلوکالری که از کربوهیدرات به میزان 50%، پروتئین 15% و چربی 35% کل کالری دریافتی را تشکیل و در مرحله دوم میزان انرژی دریافتی 3600 کیلوکالری بود که کربوهیدرات به میزان 55%، پروتئین 15% و چربی 30% کل کالری می باشد و هر دو میزان آن ها در محدوده طبیعی قرار داشت. از نظر ویتامین ها و املاح: آهن، کلسیم و ویتامین C بیشتر از میزان توصیه شده ویتامین های B1 و B2 و نیاسین در محدوده توصیه گردیده و تنها ویتامین A و B6 کمتر از میزان توصیه شده دریافت گردیدند.
نتیجه گیری: دریافت ماده مغذی ورزشکاران در محدوده توصیه شده را نشان می دهد. لزوم تحقیقات بعدی در زمینه پایش دریافت مواد مغذی ورزشکاران، آموزش تغذیه ورزشکاران و مربیان و نیز پژوهش های مداخله ای تغذیه ای با ارائه یک برنامه غذایی پیشنهادی در طول اردوهای آماده سازی تیم های ملی توصیه می گردد.
Salarkia N, Kimiagar S M, Ghazanfari A, Aminpour A. Food intake, body composition and aerobic capacity of Iranian National Basketball Team, 1997 . Feyz 1999; 3 (1) :69-78 URL: http://feyz.kaums.ac.ir/article-1-530-fa.html
سالارکیا ناهید، کیمیاگر سید مسعود، غضنفری علی، امین پور آزاده. وضعیت دریافت غذایی، ترکیب بدن و توان هوازی بسکتبالیستهای حاضر در اردوی آمادگی تیم ملی جمهوری اسلامی ایران طی سال 1376 . مجله علوم پزشکی فيض. 1378; 3 (1) :69-78