سابقه و هدف : امروزه استفاده از فرآورده های بهداشتی یا منشاء طبیعی مــورد علاقه بسیاری از مصر ف کنندگان می باشد. اسانس اسطوخودوس ( Lavandula officinalis ) باتوجه به داشتن بویی مطبوع و خوشایند و همچنین اثرات ضدباکتری, قارچ و ضدویروس می‌تواند در ترکیبات پوستی مورد استفاده قرار گیرد. لذا, هدف از این تحقیق ارزیابی خواص فیزیکی ـ شیمیایی فرمولاسیون صابون مایع تهیه شده از این اسانس به عنوان یک فرآورده بهداشتی ـ درمانی جدید است.

مواد و روش ها: تحقیق به روش Exploratory صورت پذیرفت. مقدار 5/0درصد اسانس به دست آمده از گیاه اسطوخودوس به یک پایه صابون مایع که در مطالعات اولیه تهیه شده بود افزوده شد و فرآورده تهیه شده از نظر آزمونهای ارزیابی خواص ظاهری, رنگ, بو, قدرت پاک‌کنندگی و کف‌کنندگی, سهولت شستن از سطح پوست, قدرت نرم‌کنندگی پوست, سازگاری با پوست, میزان pH . و اکتیو کل فرآورده, اندازه‌گیری حجم و دوام کف حاصله و پایداری مکانیکی و حرارتی مورد ارزیابی قرار گرفت.

یافته‌ها: فرآورده تهیه شده دارای ظاهری شفاف, همگن و یکنواخت با قوام, مناسب و عاری از ذرات معلق و رسوب بود. و بویی مطبوع و خوشایند داشت. این فرآورده دارای قدرت پاک‌کنندگی و شویندگی مطلوبی بوده و توانایی ایجاد مقادیر مناسبی کف پایدار و بادوام را داشت و به راحتی بعد از مصرف توسط آب شسته می‌شد. استفاده از صابون مایع فرموله شده سبب نرم و لطیف شدن پوست دست ها می‌شود و هیچ گو نه عوارض جانبی نظیر خشکی پوست, قرمزی, حساسیت و غیره را ندارد. pH و اکــــتیو کل (کل مقدار سورفکتانتهای موجود در فــــرمولاسیون) فرآورده به ترتیب معادل 02/0 ± 21/7 و 04/0 ± 15/18 درصد بود که هردوی آنها در محدوده مجاز بودند. این فرآورده از پایداری مکانیکی و حرارتی در دماهای 40 و 5 درجه سانتیگراد برخوردار بوده است.

نتیجه‌گیری: صابون مایع فرموله شده حاوی اسانس اسطوخودوس به عنوان یک فرآورده معطر و خوشایند جدید با اثرات شویندگی و بهداشتی است بررسی روش صنعتی آن را توصیه می نماید.