سابقه و هدف: تغذیه انحصاری با شیر مادر به عنوان یک عامل مهم در تامین سلامت کودکان در 6ماه اول زندگی, خصوصا در کشورهای توسعه نیافته, نقش موثری دارد. از آنجا که دوره تغذیه انحصاری با شیر مادر تابع شرایط اجتماعی و فرهنگی جوامع است، لذا ضروری است عوامل موثر بر آن در مناطق مختلف مورد بررسی قرار گیرد. مطالعه حاضر در راستای تعیین مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر و عوامل موثر بر آن در مراجعه کنند گان به مراکز بهداشتی و درمانی زاهدان در سا ل های 80-1379 صورت گرفت.

مواد و روش‌ها: ‌در این مطالعه که به صورت مقطعی انجام شد تعداد 253نفری از مادرانی که فرزند 24-6ماهه داشتند و جهت انجام مراقبت‌های کودکان خود به 5مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کرده بودند به صورت تصادفی انتخاب شدند.و با استفاده از پرسش نا مه و مصاحبه حضوری عملکرد مادران در مورد نحوه تغذیه کودک تا 6ماهگی تعیین و نقش آموزش قبل از زایمان، هم اتاقی به بیماری مادر با شیوع تغذیه انحصاری محاسبه گردید.

یافته‌ها: اطلاعات به دست آمده نشان داد که 3/46درصد از مادران بی‌سواد، 7/74درصد دارای سن کـــمتر از 30سال و9/7درصد شاغل بودند. جامعه شیرخواران مورد مطالعه شامل 4/53درصد دختر و 6/46درصد پسر بودند و 5/90درصد آنان ملیت ایرانی داشتند و 6/97درصد شیرخواران در بدو تولد با شیر مادر تغذیه شده بودند. میزان تغذیه انحصاری با شیر مادر تا سن 6ماهگی در کودکان مورد مطالعه 7/44درصد بود. نتایج آزمون کای دو نشان داد که مدت زمان تغذیه انحصاری با شیر مادر با آموز ش های قبل از زایمان و هم‌اتاقی بودن مادر و نوزاد ارتباط مستقیم و با بیمار ی های مادر در 6ماه اول ارتباط معکوس دارد.

نتیجه‌گیری: فراگیر کردن آموز ش های قبل از زایمان،‌ هم‌اتاقی بودن مادر و نوزاد، ‌همچنین توجه بیشتر به مادران مسن و افزایش آگاهی مادران در زمینه بیمار ی هایی که نیاز به قطع شیردهی نیست, در ترویج تغذیه انحصاری با شیر مادر و جلوگیری از مرگ و میر کودکان زیر دو سال نقش مهمی ایفا می کنند