سابقه و هدف: فرآیند دیالیز می تواند باعث تغییر غلظت خونی برخی عناصر کمیاب و ضروری در بیماران کلیوی شود. این شرایط می تواند به مرور زمان کمبود برخی عناصر یا سرباری و ذخیره شدن برخی عناصر دیگر را به دنبال داشته باشد. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی اثر دیالیز خونی بر تغییرات عناصر فلزی روی، مس، سلنیوم و منیزیوم و عناصر فلزی سنگین آلومینیوم و سرب می باشد.

مواد و روش‌ها: تعداد ۳۳ بیمار دیالیزی یکی از بیمارستان های آموزشی شهر اهواز وارد مطالعه شدند. جهت سنجش کلیه عناصر، نمونه سرم و در مورد سرب، نمونه خون تام بیماران، قبل و بعد از دیالیز تهیه شد. روش سنجش عناصر اسپکتروسکوپی جذب اتمی بود.

نتایج: این مطالعه بر روی ۱۶ مرد و ۱۷ زن با میانگین سن ۶۵/۱۵±۸۱/۵۴ انجام شد. مقادیر روی پیش و پس از دیالیز به ترتیب ۸/۱۲±۹/۸۵ و ۴۸/۱۷±۸۷/۹۹ (۰۰۱/۰=P)، مس ۶/۱۶±۳۶/۷۵ و ۶۹/۲۶±۷۸/۷۳ (۷۱۱/۰=P)، سلنیوم ۴۹/۱±۷۱/۱۰ و ۵۶/۱±۶۳/۱۰ (۷۰۹/۰=P)، آلومینیوم ۲۵/۰±۵۸۸/۰ و ۳۶/۰±۷۴/۰ (۰۶۷/۰=P)، منیزیوم ۰۶۸/۰±۳۲۸/۰ و ۰۴۹/۰±۲۶۳/۰ (۰۰۱/۰=P) و سرب ۶۴۷/۰±۷۱۴/۲ و ۳۹/۰±۸۳۵/۲ (۲۳۳/۰=P) بود (واحد همه سنجش‌ها g/dLµ می باشد). مقدار سرب بیش از حد مجاز بود.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان می دهند که دیالیز بیماران جامعه مورد مطالعه، منجر به کاهش غلظت منیزیم حین دیالیز، آلوده شدن افراد به فلز سنگین آلومینیوم و مسمومیت با سرب می باشد.

سابقه و هدف: تجمع فلزات سنگین و کمبود فلزات ضروری یکی از مشکلات افراد تحت دیالیز می‌باشد. شرایط جغرافیایی و آداب و رسوم اقوام ساکن مناطق مختلف کشور نیز می‌تواند بر روند مسمومیت با فلزات سنگین یا کمبود عناصر ضروری تاثیر بگذارد. هدف از مطالعه حاضر مقایسه غلظت خونی ۵ عنصر بین افراد تحت دیالیز با گروه کنترل هم­سان آنها می‌باشد.

مواد و روش‌ها: تعداد ۳۳ بیمار دیالیزی یکی از بیمارستان­های آموزشی شهر اهواز و تعداد ۳۳ فرد سالم هم­سان با بیماران مورد مطالعه قرار گرفتند. سنجش سرب با استفاده از نمونه خون تام و بقیه عناصر با استفاده از سرم و توسط دستگاه اسپکتروسکوپ جذب اتمی انجام شد و پس از آنالیز آماری داده­ها باهم مقایسه شدند.

نتایج: میانگین سن افراد مورد مطالعه که در مجموع شامل ۳۵ مرد و ۳۱ زن بودند تفاوت معنی‌دار نداشت (هم­سانی دو جامعه). مقادیر عناصر برای گروه مورد و شاهد به­ترتیب به این شکل بود: روی ۹/۱۲ ± ۳۵/۸۶ و ۷/۱۱ ± ۸/۸۰ (۰۷۵/۰ = P)، مس ۴۷/۱۶ ±۰ ۳۸/۷۵ و ۹۹/۱۲ ± ۸۴/۶۹ (۰۲۰/۰ = P)، سلنیوم ۴۹/۱ ± ۷۱/۱۰ و ۱۷/۱±۱۵/۱۰ (۰۹۸/۰=P)، آلومینیوم ۲۵/۰ ± ۵۸/۰ و ۲۴/۰ ± ۳۴/۰ (۰۰۱/۰ =P )، منیزیوم ۰۶/۰ ± ۳۲۸/۰ و ۰۳/۰ ± ۲۰۷/۰ (۰۰۱/۰ = P ) و برای سرب ۶۴/۰ ±۷۱۴/۲ و ۶۸/۰±۶۷/۱ (۰۰۱/۰=P) بود (واحد سنجش‌ها g/dl µ ). سرب افراد دیالیزی بیش از حد مجاز بود.

نتیجه‌گیری: بیماران دیالیزی مورد مطالعه غلظت منیزیوم، آلومینیوم و سرب بیش از افراد سالم داشتند و به­دلیل وجود مسمومیت با سرب باید تحت درمان قرار گیرند. به­علاوه، لازم است از بروز مسمومیت با آلومینیوم در آنها پیشگیری شود، زیرا میانگین غلظت سرمی این عنصر برای آنها نزدیک به حد نرمال بالاست.