سابقه و هدف: مطالعات گذشته نشان می­دهد که ایجاد دیابت قندی با افزایش تولید گونه_­های اکسیژن واکنش­گر و نقص سیستم­های آنتی­اکسیدانی در ارتباط است. هسته انگور به علت داشتن به دام­اندازنده­های رادیکال آزادی که اصطلاحا پروآنتوسیانیدین نامیده می­شوند می­تواند اثر محافظتی معنی­داری را در مقابل استرس اکسیداتیو ایفا نماید. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر هسته انگور مشکی (شاهانی) در مقابل افزایش قند خون، انسولین و سطح کل آنتی­اکسیدان­های سرم بعد از تزریق آلوکسان در رت بود.

مواد و روش­ها: در این مطالعه ۹۰ موش صحرایی ( رت ) بالغ نر از نژاد wistar و با وزنی در حدود ۲۲۰-۱۸۰ گرم مورد استفاده قرارگرفت که در سه گروه تقسیم­بندی شدند: ۱- گروه کنترل (دریافت­کننده آب مقطر)، ۲- گروه دریافت­کننده دوز بالای هسته انگور (۲ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز)، ۳- گروه دریافت­کننده دوز پایین هسته­ی انگور (۱ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز). رت­ها در گروه ۲ و ۳ با سوسپانسیون آبی هسته انگور (در حجم ۲ میلی­لیتر) پیش­درمانی شدند. رت­ها در گروه شاهد نیز ۲ میلی­لیتر آب مقطر دریافت نمودند. این سوسپانسیون به روش تغذیه دهانی با لوله به حیوانات خورانده شد. پیش­درمانی به مدت چهار روز و روزانه یک بار با مقادیر ذکر شده ادامه یافت و در روز چهارم یک ساعت پس از تجویز این سوسپانسیون، آلوکسان به صورت زیرجلدی و در دوز ۷۰ میلی­گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق شد، سپس ۲۴، ۴۸، ۷۲ ساعت پس از تزریق آلوکسان حیوانات کشته شده و خون­شان جمع­آوری گردید. سطح سرمی گلوکز، سطح انسولین سرم (با روش ELISA ) و سطح کل آنتی­اکسیدان­ها در سرم (به روش FRAP ) اندازه­گیری شد.

نتایج: نتایج این مطالعه نشان داد که تجویز خوراکی هسته انگور در دوز بالا به طور معنی­داری از ایجاد هیپرگلیسمی ناشی از تزریق آلوکسان جلوگیری می­نماید (۰۵/۰ p< ) اما کاهش سطوح گلوکز در ۲۴ و ۷۲ ساعت در رت­هایی که دوز پایین هسته انگور را دریافت داشتند معنی­دار نبود. از طرف دیگر تجزیه و تحلیل داده­های ما نشان داد که هسته­ی انگور در دوزهای بالا و پایین افزایش معنی­داری را در سطوح انسولین سرم در ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت پس از تزریق آلوکسان ایجاد می­نماید (۰۵/۰ p< ). همچنین سطوح کل آنتی­اکسیدان­های سرم به طور معنی­داری (در ۲۴ و ۴۸ ساعت) در رت­هایی که دوزهای پایین هسته انگور را دریافت کردند افزایش یافت (۵۰/۰ p< ) در حالی که در گروه­های دیگر این افزایش معنی­دار نبود.

نتیجه­گیری: با توجه به یافته­های این مطالعه به نظر می­رسد که هسته انگور در دوز بالای آن در کاهش هیپرگلیسمی ناشی از تزریق آلوکسان در نمونه­ی تجربی دیابت قندی موثر است. چنین اثری ممکن است وابسته به مواد دارای ویژگی­های آنتی­اکسیدانی و یا دیگر مواد موجود در هسته انگور باشد.