سابقه و هدف: خونریزی پس از زایمان [1] ( PPH ) یکی از اورژانس های مهم مامایی است که شیوعی حدود 5% دارد. اکسی توسین در موارد خونریزی پس از زایمان در مرحله سوم زایمان معمولا به صورت انفوزیون استفاده می­شود. برخی مطالعات تجویز بولوس آن را مؤثرتر می دانند. این مطالعه جهت مقایسه اثر اکسی توسین بولوس و انفوزیون بر وضعیت همودینامیک مادر و سرانجام مرحله سوم انجام شده است.

مواد و روش­ها: این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی و دوسوکور بر روی 200 بیمار مراجعه کننده جهت زایمان طبیعی به زایشگاه شبیه خوانی در سالهای 86-1385 صورت گرفت. فاکتورهای ورود شامل: زایمان واژینال بالای 20 هفته، زایمان پنجم یا کمتر، نژاد ایرانی بودند.

فاکتورهای خروج شامل: موارد اتساع بیش از حد رحم، سابقه خونریزی پس از زایمان، فشار خون، بیماریهای زمینه ای، جفت سرراهی یا دکولمان جفت، زایمان ابزاری و زایمان سریع در نظر گرفته شدند. افراد فوق در 2 گروه تجربی (100 نفر دریافت کننده 10 واحد اکسی توسین بولوس پس از زایمان نوزاد) و گروه کنترل (100 نفر دریافت کننده 10 واحد اکسی توسین رقیق شده در 500 سی سی نرمال سالین با سرعت cc/h 125) قرار گرفته و وضعیت همودینامیک مادر و سرانجام مرحله سوم در 2 گروه مقایسه و با استفاده از آزمون­های آماری t ، فیشر و مجذور کای تجزیه و تحلیل شد.

نتایج: یافته­ها نشان داد که دو گروه از لحاظ سن مادر، سن حاملگی، تعداد حاملگی، وزن نوزاد و طول مرحله دوم زایمان مشابه بودند. یافته های مربوط به وضعیت همودینامیک نشان داد که بین تعداد نبض در 2 گروه در زمانهای قبل از زایمان، 1، 10 و 20 دقیقه پس از زایمان اختلاف معنی داری وجود ندارد و تنها در 5 دقیقه پس از زایمان افزایش معنی داری در تعداد نبض در گروه بولوس دیده شد (02/0 = PV ). بین میانگین فشار خون سیستولی و دیاستولی در زمانهای 1، 5، 10 و 20 دقیقه پس از زایمان اختلاف معنی داری وجود نداشت. در مورد سرانجام مرحله سوم، یافته ها نشان داد که طول مرحله سوم بطور معنی داری در گروه بولوس کمتر از گروه انفوزیون بود (0001/0 PV< ) ولی از نظر نیاز به مواد یوتروتونیک اضافه و احتباس جفت و میزان Hb بین دو گروه تفاوت معنی داری یافت نشد.

نتیجه­گیری: استفاده از اکسی توسین بولوس در افرادی که به دقت انتخاب شده باشند منجر به تغییر وضعیت همودینامیک مادر نمی شود و می تواند باعث کاهش طول مرحله سوم زایمان شود. تحقیقات وسیع تر در این زمینه توصیه می گردد.