سابقه و هدف: مرفین باعث القای مرگ سلولی در برخی رده‌های سلولی مانند سلول‌های عصبی می‌شود. لیتیم علاوه بر درمان و پیشگیری از اختلالات دوقطبی دارای اثرات محافظتی در برابر سمیت عصبی می‌باشد. اگرچه مطالعات حیوانی در مورد تاثیر لیتیم بر برخی از عوارض مرفین وجود دارد. ولی در مورد تداخل این دو دارو در سطح سلولی و اثر بر مرگ سلولی کاری انجام نشده بود، اهمیت این دو دارو ضرورت این مطالعه را ایجاب می‌کرد. در این مطالعه ضمن نشان دادن اثرات مرفین در ایجاد مرگ سلولی، اثر لیتیم را در محافظت از سلول‌ها در برابر مرگ سلولی القا شده با مرفین در رده سلولی PC12 مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش‌ها: این تحقیق با طراحی مطالعه تجربی صورت گرفت. برای تعیین میزان مرگ سلولی از آزمون‌های MTT وانکسین 5 و برای نشان دادن القا بیان ژن‌های موثر در مرگ سلولی از آزمون PCR RT استفاده گردید. ابتدا غلظت‌های مختلف (1.6 ,0.8 , 0.4, 0.2 mmol/L) مرفین را در زمان‌های مختلف به سلول‌های کشت داده شده اضافه شد و سپس میزان مرگ سلولی القا شده را با آزمون‌های فوق تعیین گردید. در بخش دیگر سلول‌های PC12 را ابتدا به مدت 72 ساعت در کلرید لیتیم نگهداری کرده و سپس غلظت‌های مختلف مرفین به آنها اضافه گردید. نتایج با استفاده از آزمون آماری انووای یک طرفه تحلیل شد.

نتایج: مرفین با غلظت‌های mmol/L 8/0 و 6/1 مرگ سلولی را در سلول‌ها القا نمود که با آزمون‌های MTT وانکسین 5 به ترتیب پس از 24 و 12 ساعت قابل اندازه‌گیری ‌بود. نتایج آزمون RT PCR نشان داد مرفین با غلظت mmol/L 8/0 بیان ژن پیش بر نده مرگ سلولی Bax و ژن ممانعت کننده از مرگ سلولی Bcl-2 را به ترتیب افزایش و کاهش می‌دهد. نتایج آزمون انکسین 5 نشان داد میزان مرگ سلولی ایجاد شده با غلظت mmol/L 8/0 مرفین بعد از پیش د رمان با لیتیم نسبت به گروه کنترل کمتر است. همچنین نتایج آزمون RT PCR نشان داد با پیش ‌درمان لیتیم میزان بیان ژن Bax که در اثر مرفین mmol/L 8/0 افزایش یافته بود، کاهش یافته و میزان بیان ژن Bcl-2 افزایش می‌یابد. از طرفی لیتیم کلراید با غلظت 2/1 میلی‌مول بر لیتر به تنهایی اثری بر القای مرگ سلولی و بیان ژن‌های Bax و Bcl-2 نداشت.

نتیجه‌گیری: لیتیم می‌تواند مرگ سلولی القا شده توسط مرفین را کاهش دهد. این اثر لیتیم با تاثیر آن بر بیان ژن‌های Bax و Bcl-2 می‌باشد