سابقه و هدف: با توجه به شیوع لیشمانیوز احشایی و مقاومت عامل آن نسبت به داروهای سنتتیک متعارف و نیز عوامل آن ها، این پژوهش به منظور تعیین تاثیر غلظت های مختلف گلوکانتیم و عصاره گیاه Hedera helix (عشقه) بر پروماستیگوت های Leishmania infantum انجام گرفت.

مواد و روش ها: تحقیق به روش تجربی بر روی 210000 پروماستیگوت L.infantum با کد (MHOM/SI/68/ER.L1) تایید شده سازمان بهداشت جهانی، گلوکانتیم (Specia، فرانسه) و گیاه H.helix تهیه شده از اداره امور دام و منابع طبیعی اصفهان صورت پذیرفت. در این مطالعه در تعداد 14 ردیف ده تایی لوله های محتوی محیط کشت لیشمن (N.N.N) تعداد 1500 پروماستیگوت کشت داده شد، در 6 ردیف ده تایی آن از غلظت های 100، 50، 25، 10، 5 و 1 میلی گرم در میلی لیتر گلوکانتیم، 6 ردیف ده تایی دیگر غلظت های مشابه هیدراهلیکس و در 2 ردیف ده تایی باقیمانده (گروه شاهد) فقط سرم فیزیولوژی اضافه شد. تمام لوله ها را در حرارت 26 درجه سانتی گراد قرار گرفته و هر روز به مدت 10 روز با لام نئوبار تعداد انگل های زنده شمارش و ثبت گردید.

یافته ها: تحقیق نشان داد که در تمام لوله های شاهد طی روزهای مطالعه انگل ها زنده بودند اما درصد انگل های زنده و زمان زنده بودن آن ها در غلظت های مختلف گلوکانتیم متفاوت بود. به گونه ای که غلظت 50 میلی گرم در میلی لیتر آن پس از یک روز فقط 2.5% آن ها را از بین برد و در غلظت های 25 میلی گرم عصاره گیاه عشقه پس از یک روز کلیه انگل ها از بین رفتند. در این مطالعه غلظت های مختلف گیاه عشقه نسبت به غلظت های مشابه گلوکانتیم اثر کشندگی بیشتری بر روی انگل ها داشت و این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (P<0.05).

نتیجه گیری: با توجه به موثر بودن عصاره گیاه H.helix نسبت به گلوکانتیم بر روی عامل لیشمانیوز احشایی در in vitro و عوارض داروهای سنتتیک، توصیه می شود که ساپونین های مختلف گیاه جدا و ماده موثر در غلظت های مختلف آن تعیین گردد و پس از تایید تاثیر آن بر لیشمانیوز احشایی در حیوانات حساس آزمایشگاهی و نداشتن عوارض جانبی در درمان لیشمانیوز احشایی مورد استفاده قرار گیرد.