سابقه و هدف: با توجه به اهمیت تعادل اسید و باز در بدن و وجود تناقضات در مورد تاثیر اعمال جراحی بر عناصر گازهای خونی شریانی و به منظور تعیین تاثیر اعمال جراحی متوسط و بزرگ بر گازهای خونی شریانی این تحقیق بر روی مراجعین به اتاق عمل بیمارستان شهید بهشتی کاشان (150 نفر) در سال 1376 انجام گرفت.

مواد و روش ها: تحقیق به روش کارآزمایی بالینی و از نوع مقایسه قبل و بعد روی 150 نفر با نمونه گیری مستمر صورت پذیرفت. خصوصیات بیماران ثبت و افراد مبتلا به COPD، آنمی، دیابت و ... از مطالعه حذف گردید و اگر pH از 0.5±7.4 و PaCo2 از 5±40 و بی کربنات 2±24 بیشتر تغییر نمود، به عنوان مقادیر غیر طبیعی تلقی شد. سپس تغییرات را با آزمون Mc Nemar قضاوت گردید.

یافته ها: نمونه ها 75 مرد و 75 زن در سنین 23±49 سال بودند. pH به میزان 21 درصد (P<0.001) و PCo2 به میزان 7.3% و بی کربنات 22 درصد (P<0.001) و اسیدوز متابولیک به میزان 14% و آلکالوز تنفسی به میزان 9.3% تغییر کرد. اما بر آلکالوز متابولیک تاثیری نداشت.

نتیجه گیری: تحقیق نشان داد که با افزایش مدت عمل جراحی بر میزان مقادیر طبیعی شاخص های گازهای خونی شریانی تاثیری بیشتر می نماید و اسیدوز متابولیک بیشتر می گردد.