سابقه و هدف: با توجه به اثر ثابت شده ضد درد مرفین و نتایج مغایر حاصل در ارتباط با نقش گیرنده های CCK در پدیده درد و از طرفی، نقش جراحی و گره زدن عصب سیاتیک (Nerve Ligation) به عنوان عامل ایجاد کننده درد و هیپرآلژزی که موجب کاهش پاسخ به داروهای ضد درد اوپیوئیدی می شود. از این رو، به منظور تعیین تاثیر بستن عصب سیاتیک بر روی بی دردی ناشی از مرفین، همچنین آگونیست گیرنده های CCK این تحقیق در سال 77-1378 انجام گرفت.

مواد و روش ها: پژوهش حاضر با روش تجربی بر روی گروه های 9 عددی موش سوری سفید نر صورت پذیرفت. یک روش خاص جراحی همراه با گره زدن سیاتیک طرف راست بر طبق روش Seltzer و همکاران انجام گرفت. برای سنجش درد از آزمایش صفحه داغ (Hot plate) استفاده گردید. داروها همه به صورت داخل صفاقی (IP) تزریق شدند. سپس در زمان های 15، 30، 45، 60 دقیقه بعد از آخرین تزریق میزان بی دردی اندازه گیری شد. در هر سری آزمایش یک گروه به عنوان شاهد حلال دریافت می کردند و گروه های آزمایش با گروه شاهد مقایسه می گردید. کلیه آزمایش ها بدون استثنا هم در موش های دست نخورده (Intact) و هم در موش های با عصب سیاتیک گره زده انجام گرفته و پاسخ در دو رده موش ها مقایسه شده است.

یافته ها: مرفین با دوزهای 3، 6 و 9 میلی گرم بر کیلوگرم ایجاد بی دردی وابسته به دوز نموده است (P<0.0001). این پاسخ در هر دو رده حیوانات جراحی شده و جراحی نگردیده وجود دارد اما در گروه جراحی شده کاهش معنی دار نسبت به گروه جراحی نگردیده در مورد پاسخ بی دردی مرفین دیده می شود (P<0.0001). دوزهای مختلف سرولیین 25%، 5% و 0.1 میلی گرم بر کیلوگرم در هر دو دسته حیوان ها دست نخورده و هم جراحی شده ایجاد بی دردی وابسته به دوز نموده است (P<0.0001). بستن عصب سیاتیک کاهش معنی داری را در پاسخ بی دردی سرولیین ایجاد نکرده است. در آزمایش های بعدی سرولیین توانسته است بی دردی ناشی از مرفین 6 میلی گرم بر کیلوگرم را افزایش دهد (P<0.0001). سرولیین (5% میلی گرم بر کیلوگرم) و پروماگلوماید (با دوزهای 20، 40 و 60 میلی گرم بر کیلوگرم) به تنهایی و با هم بی دردی ایجاد نموده اند (P<0.0001) اما دو دارو تداخل معنی داری از نظر آماری نه در موش های دست نخورده و نه در موش های با عصب سیاتیک گره زده نشان نداده اند.

نتیجه گیری: لازم است به کاربرد داروهای موثر به CCK در درمان دردهای نوروپاتیک که به ضد دردهای اوپیوئیدی پاسخ خوبی نمی دهند توجه نمود و با توجه به افزایش اثر مرفین توسط سرولیین می توان حدس زد که کاربرد توام این دسته داروها با اوپیوئیدها می تواند سودمند باشد. این مساله مهم بالینی تحقیقات پایه زیادی را می طلبد.