سابقه و هدف: تنقلات غذایی کم ارزش به دلیل تهی بودن از ویتامین ها، املاح و مقادیر ناچیز انرژی و پروتئین این خطر را دارند که معده کوچک کودک را پر کرده و با کم کردن اشتهای او فرصت تغذیه با غذاهای مغذی را از او بگیرند. و نظر به این که وضعیت الگوی مصرف کودکان زیر 3 سال کشور تاکنون مورد مطالعه قرار نگرفته بود این مطالعه در آبان ماه سال 1377 در قالب بررسی کشوری ارزیابی رشد کودکان زیر 6 سال در مناطق شهری و روستایی کشور صورت پذیرفت.

مواد و روش ها: در این تحقیق که به روش توصیفی انجام گرفت تعداد 16418 کودک زیر 3 سال شهری و روستایی برای مطالعه الگوی تغذیه، نوع و دفعات استفاده از مواد غذایی براساس آنچه طی هفته قبل از پرسشگری مصرف کرده بودند با استفاده از پرسش نامه بسامد خوراک مورد مطالعه قرار گرفتند.

یافته ها: 47.1 درصد کودکان شهری و 51.2% کودکان روستایی در گروه سنی 12-6 ماهه تنقلات غذایی کم ارزش شامل انواع پفک، نوشابه های صنعتی، گازدار، آب نبات و شکلات مصرف کردند و در گروه سنی 24-12 ماه این ارقام 90.3% در شهر و 87.7% در روستا بود. زمانی که این یافته ها با میانگین مصرف اقلام غذایی عمده مانند گوشت، تخم مرغ و لبنیات مقایسه می شود مشخص می گردد که گوشت و تخم مرغ 3 بار در هفته مصرف شده حال آنکه تنقلات غذایی کم ارزش 9 بار در هفته مصرف می شوند. با افزایش گروه های سنی، میزان آن ها نیز افزایش می یابد.

نتیجه گیری و توصیه ها: با توجه به عوارض نامطلوب مصرف بی رویه تنقلات غذایی کم ارزش، تحقیق برای بررسی تاثیر تقویت برنامه های آموزشی با هدف ترویج مصرف تنقلات سنتی مغذی که در فرهنگ غذایی مناطق مختلف کشور وجود داشته است باید مورد توجه قرار گیرد. بدون شک، رسالت بخش بهداشت در ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه ای جامعه بویژه افزایش آگاهی والدین در زمینه تغذیه کودکان حائز اهمیت است و باید در اولویت برنامه های بهداشتی کشور قرار گیرد.