سابقه و هدف: گونه‌های مختلف جنس مریم‌گلی در طب سنتی و نوین به‌عنوان ضدعفونی‌کننده و تنظیم‌کننده قند مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف از این تحقیق، بررسی ترکیب‌ شیمیائی اسانس مریم‌گلی کبیر و مریم‌گلی اصفهانی و ارزیابی ویژگی‌های ضدمیکروبی آنها می‌باشد.

مواد و روش‌ها: گونه‌های یاد شده، از ارتفاعات کوهستانی کاشان، جمع‌آوری و خشک شدند.اسانس‌گیری به روش استخراج و تقطیر با بخار هم‌زمان با حلال آلی انجام شد. اجزای اسانس با استفاده از دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی(GC/MS)، به روش مقایسه‌ای (Match index) آنالیز و شناسائی شدند. فعالیت ضدمیکروبی گیاهان در شرایط برون‌تنی بر روی 10 سویه میکروبی به دو روش دیسک‌دیفیوژن و میکرودایلوشن مورد ارزیابی قرار گرفتند.

نتایج: 29 ترکیب در اسانس برگ‌ها و 12 ترکیب در اسانس گل‌های مریم‌گلی‌ کبیر شناسائی شد. 26 ترکیب در اسانس برگ‌ها و 31 ترکیب در اسانس گل‌های مریم‌گلی اصفهانی شناسائی شدند. اسانس گل‌های مریم‌گلی کبیر دارای بیشترین حساسیت بر علیه رشد باکتری Proteus vulgaris نشان داد. هم‌چنین، کمترین غلظت اسانس گل‌های مریم‌گلی اصفهانی، بیشترین تاثیر بر مهار مخمر Candida albicans داشت. مقاوم‌ترین میکروب‌ها در برابر اسانس و عصاره برگ‌ها و گل‌های دو گونه، قارچ A. niger بود. مقاومت باکتری S. aureus در برابر تاثیر اسانس و عصاره برگ‌ها و گل‌های مریم‌گلی کبیر و اسانس برگ‌ها و گل‌های مریم‌گلی اصفهانی بالا بود، ولی نسبت به عصاره گل‌ها و برگ‌های مریم‌گلی اصفهانی، حساسیت نشان داد.

نتیجه‌گیری: با توجه به اثرات ضدمیکروبی نسبتا بالای عصاره دو گونه، می‌توان از مواد موثره گل‌های این گیاهان به‌عنوان آنتی‌باکتریال استفاده نمود.