سابقه و هدف: لیشمانیوزیس جلدی از مشکلات عمده سلامت در بسیاری از کشورها است. کانتاریدین جزو ترکیبات ترپنوئیدی است که در سوسک‌های خانواده Meloidae و Oedomeridae وجود داشته و ماده‌ایی تاول‌زاست. در طب سنتی کانتاریدین برای درمان زگیل به‌کار رفته است. هدف از این مطالعه تعیین اثر سایتوتوکسیک کانتاریدین بر بقای پروماستیگوت و ماکروفاژ آلوده به انگل لیشمانیا ماژور در شرایط برون‌تنی می‌باشد.

مواد و روش‌ها: تحقیق حاضر با طراحی تجربی و با دوز 106 انگل در میلی‌لیتر و 105 ماکروفاژ آلوده به انگل صورت گرفت. اثر کانتاریدین با غلظت‌های 5/0 تا 50 میکروگرم در میلی‌لیتر، بر بقای پروماستیگوت و آماستیگوت لیشمانیا ماژوز در شرایط برون‌تنی پس از گذشت 72 و 48، 24 ساعت، با روش MTT تعیین شد.

نتایج: کانتاریدین با غلظتµg/mL 50 وµg/mL 5/0 پس از 72 ساعت در پروماستیگوت‌ها به‌ترتیب 86/49 درصد و 26/14 درصد کشندگی داد. میزان کشندگی کانتاریدین با غلظتµg/mL 50 پس از 72 ساعت در ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا ماژور 97/29 درصد و کانتاریدین با غلظت µg/mL 5/0، 33/2 درصد بود. درصد کشندگی کانتاریدین با غلظتµg/mL 50 وµg/mL 5/0 پس از 72 ساعت در ماکروفاژهای غیرآلوده به‌ترتیب، 86/22 و 23/15 بود.

نتیجه‌گیری: کانتاریدین بر روی پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور و ماکروفاژهای آلوده به انگل اثر کشندگی دارد. توصیه می‌شود که تحقیقات بیشتری در شرایط درون‌تنی جهت بررسی اثربخشی این ترکیب شیمیایی انجام شود.