سابقه و هدف: با توجه به ماهیت مزمن و غیرقابل علاج بودن بیماری مولتیپل اسکلروزیس( MS )، مشکلات بیماران مبتلا در تطابق با بیماری، لزوم بکارگیری روشها و مداخلات مناسب جهت افزایش تطابق بیماران و به منظور تعیین تاثیر برنامه خودمراقبتی بر میزان بکارگیری روشهای مقابله ا ی توسط بیماران این تحقیق در سال 1380 در تهران انجام گرفت.

مواد و رو ش ها: به منظور انجام این مطالعه نیم ه ت جر بی، 34 بیمار مبتلا به MS تحت پوشش انجمن MS ایران به روش نمونه گیر ی آسان یا در دسترس انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آ وری اطلاعات پرسشنامه های اطلاعات فردی، لیست مشکلات و پرسشنامه استاندارد سنجش شیو ه های مقابله ا ی جالوویس بود. اعتبار پرسشنامه جالوویس در خارج و داخل کشور تایید شده بود و اعتماد پرسشنامه نیز با مطالعه ابتدایی مورد تایید قرار گرفت. کلیه بیماران باسواد،50 – 15 ساله و علامتدار که به صندلی چرخدار وابسته نبوده و در مرحله حاد بیماری قرار نداشتند وارد مطالعه شدند. برنامه خودمراقبتی در مورد مشکلات ناشی از بیماری MS شامل: خودمراقبتی در اختلالات دفع ادرار و مدفوع، یبوست، اختلال عملکرد حسی، ‌کاهش حافظه، خستگی مزمن و گرفتگی عضلات و نیز ورزشهای هماهنگی و تعادلی بصورت تئوری و عملی به همه نمونه ها ی مورد پژوهش آموزش داده شد. سپس برنامه خودمراقبتی به مدت یک ماه به کار گرفته شد و عوامل م ؤ ثر دیگر بر بکارگیری روشهای مقابله ا ی مانند آموزش از طریق رسانه ها ی گروهی و... کنترل گردید. آنگاه میزان بکارگیری روشهای مقابله ا ی و مشکلات بیماران، قبل و بعد ازمداخله با آزمونهای آماری t زوج ، ویلکاکسون ، کروسکال والیس و من ویتنی مقایسه گردیدند.

یافته ها : بعد از اجرای برنامه خودمراقبتی توسط بیماران مبتلا به MS ، در میزان بکارگیری روشهای مقابله ا ی مشکل مدار، افزایش و در بکارگیری روشهای مقابله ا ی هیجان مدار کاهشی معنی د ار ایجاد شد. افزایش بکارگیری روشهای مقابله ا ی مشکل مدار بعد از مداخله از نظر آماری معنی د ار نبود . میانگین امتیاز بکارگیری روشهای مقابله ا ی هیجان مدار از61/81 قبل از مداخله به 64 بعد از مداخله کاهش یافت (05/0 P< ). همچنین کاهش معنی د اری در میزان علایم MS (گرفتگی عضلات، خستگی، یبوست و فراموشی) بعد از مداخله نسبت به زمان قبل از آن ایجاد شد.

نتیجه گیر ی: اجرای برنامه خودمراقبتی در کاهش بکارگیری روشهای مقابله ا ی هیجان مدار توسط بیماران MS موثر می باشد. از این رو به اجرای این روش توسط بیماران مبتلا پیشنهاد می گر دد.