سابقه و هدف: شواهد نشان می­دهند که اختلال افسردگی اساسی، نشانه­ها و اختلالات بسیاری را به همراه دارد که باعث دوام و وخیم­تر شدن این اختلال می­گردند. از این رو درمان­هایی که بتوانند به طور فراگیر و همه­جانبه عمل کنند ارزش بسیاری را از نظر بهداشتی و اقتصادی به همراه خواهند داشت. این مطالعه به منظور ارزیابی اثربخشی ترکیب درمان­ شناختی مبتنی بر حضور ذهن و درمان رفتاری ـ شناختی سنتی در کاهش نشانگان روان­پزشکی بیماران دارای اختلال افسردگی اساسی مراجعه­کننده به مراکز مشاوره دانشگاه تهران،‌ دانشگاه شاهد و کلینیک توان­بخشی صبا (از توابع دانشگاه علوم بهزیستی و توان­بخشی) در سال 1387 انجام شده است.

مواد و روش­ها: این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی طراحی شده است، به همین منظور از بین بیمارانی که به مراکز مورد نظر ارجاع می­شدند تعداد 90 بیمار از بین 160 پرونده­ی فعال در طول فصل پاییز که تحت درمان روان­پزشک بودند و معیارهای تشخیصی DSM-IV را برای اختلال افسردگی اساسی دریافت می­داشتند به طور تصادفی ساده انتخاب شدند پس از آن بیماران به سه گروه 30 نفره شامل گروه ترکیبی، درمان رفتاری ـ شناختی و درمان رایج ( TAU ) به طور تصادفی اختصاص یافتند. گروه­های اول و دوم تحت درمان­های روان­شناختی قرار گرفتند، اما گروه سوم به عنوان گروه کنترل به درمان رایج خود ادامه دادند (فقط درمان دارویی). سن این افراد بین 18 تا 45 سال با میانگین دو دوره افسردگی قبلی بود. بیماران در دو مرحله پیش­آزمون و پس­آزمون با استفاده از مصاحبه­ی بالینی ساختاریافته برای DSM-IV و پرسش­نامه_­ی نشانه­شناسی مختصر ( BSI ) مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیماران در گروه­های ترکیبی و درمان رفتاری ـ شناختی تحت درمان قرار گرفتند در حالی که گروه TAU از درمان رایج خود (داروهای ضد افسردگی) بهره­مند شد. پس از پایان کارآزمایی­ها نتایج با آزمون t زوجی و تحلیل کوواریانس مورد آزمون قرار گرفتند.

نتایج: نتایج نشان می­دهند که گروه­های رفتاری ـ‌ شناختی و ترکیبی اثر معناداری در کاهش نشانه­های روان­پزشکی همراه اختلال افسردگی اساسی دارند در حالی که این تاثیر در گروه درمان رایج معنی­دار نبود.

نتیجه­گیری: در این مطالعه نیز نتایج بیانگر این هستند که عناصری از درمان شناختی ـ رفتاری در ترکیب با روش حضور ذهن مبتنی بر درمان شناختی کارآیی درمان و وسعت اثربخشی آن را افزایش می­دهند و روش ترکیبی به اندازه درمان رفتاری ـ شناختی می­تواند در درمان افسردگی موثر باشد.