سابقه و هدف: با توجه به عوارض ناشی از اسهال و علی­رغم وجود داروهای صنعتی، تلاش برای یافتن گیاهانی که بتوانند حرکات عضله­ی صاف روده را کاهش دهند، همچنان ادامه دارد. بعضی از گیاهان مانند کرفس که مصرف خوراکی دارند علاوه بر ارزش غذایی دارای اثرات فارماکولوژیکی نیز می­باشند. کرفس ( Apium graveolens ) از خانواده­ی چتریان ( Apiaceac ) است که دارای اثرات ضددرد، ضدالتهاب، کاهنده­ی فشار خون، کاهنده­ی چربی خون و مدر بوده و از ترکیبات مهم آن فلاوونوئیدها می­باشد. کرفس در طب سنتی به عنوان ضدنفخ استفاده می­شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر ضدانقباضی عصاره­ی آبی­ ـ‌ الکلی برگ کرفس بر فعالیت انقباضی ایلئوم موش صحرایی می­باشد.

مواد و روش­ها: پودر برگ کرفس با الکل 70 درصد با روش خیساندن عصاره­گیری شد. ایلئوم موش صحرایی نر نژاد ویستار جدا گردید و انقباضات آن تحت یک گرم کشش، در حمام بافت حاوی محلول تایرود به روش ایزوتونیک ثبت شد. نتـــایج با استفاده از آزمون­های ANOVA و Tukey HSD مقایسه شدند.

نتایج: غلظت­های تجمعی عصاره­ی (25/0 تا mg/ml 4) انقباضات ناشی از کلرورپتاسیم ( mM 60) و کارباکول ( μM 10) را به صورت وابسته به غلظت کاهش داد (0001/0 p< ). اینکوبه کردن بافت (30 دقیقه) با پروپرانولول ( μM 1) و یا نالوکسون ( μM 1) و نیز 20 دقیقه با L-NAME ( μM 100) عملکرد ضدانقباضی عصاره را کاهش نداد. اینکوبه کردن بافت (5 دقیقه) با گلیبنکلامید ( μM 10) و یا تترااتیل­آمونیوم ( mM 1) اثر ضدانقباضی عصاره را کاهش نداد. انقباضات ناشی از کلرورکلسیم (5/0 تا 8 mM ) در محلول تایرود فاقد کلسیم با پتاسیم بالا ( mM 60) توسط عصاره ( mg/ml 1) کاهش یافت (05/0 p< تا 001/0 p< ).

نتیجه­گیری: عصاره­ی برگ کرفس انقباض ایلئوم موش صحرایی را به صورت وابسته به غلظت مهار نمود. با توجه به نتایج به دست آمده می­توان احتمال داد که کانال­های کلسیمی ولتاژی و لیگاندی در پیدایش این اثر ضدانقباضی نقش داشته باشند. ولی گیرنده­های بتاآدرنرژیک، اپیوئیدی، نیتریک­اکساید و کانال­های پتاسیمی در آن نقشی ندارند. همچنین احتمال دارد که ماده­ی فلاوونوئیدی آپیجنین موجود در کرفس، مسوول این فعالیت باشد.