سابقه و هدف:‌ نظر به شیوع سل و مراحل پیچیده و کند تشخیص قطعی آن و عوارض شناخته شده و بروز مقاومت و اهمیت تشخیص به موقع وگاهی سریع آن و با این ذهنیت که احتمالاً تست کولدآگلوتینین می‌تواند در مراحل مقدماتی تشخیص مبتلایان به TB مفید باشد و به منظور تعیین قدرت این تست در تشخیص بیماران مسلول،‌ این تحقیق در این بیماران و گروه شاهد آنها در بیمارستان شهید بهشتی کاشان در سال 78 انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: ‌تحقیق با طراحی تشخیصی روی تعداد 101 نفر شامل 36 بیمار با تشخیص قطعی TB و 65 بیمار غیر TB انجام گرفت. از هر دو گروه 1 میلی‌لیتر خون دریافت و تست کولدآگلوتینین به روش Bed side انجام شد. در کسانی که اگلوتیناسیون به وقوع نپیوست تست منفی و در موارد تست مثبت بر اساس میزان آگلوتیناسیون که به صورت کلامپ‌های گلبول‌های قرمز در جدار لوله تشکیل شده بود به روش کیفی، کلاس‌های درجات +1، +2، +3 و +4 مشخص گردیدند و میزان حساسیت و اختصاصیت، PPV و NPV آن (بر حسب درجات مختلف تست) نسبت به تشخیص قطعی TB تعیین گردید.

یافته‌ها: 36 بیمار TB به نسبت مساوی مرد و زن با دامنه سنی 13 تا 86 سال و میانگین سنی 8/50 سال بودند که 5/69 درصد مبتلا به سل ریوی و 5/30 درصد مبتلا به سل خارج ریوی بودند. در صورتی که پاسخ تست کولدآگلوتینین فقط در حد + 3 و + 4، مثبت قلـمداد گردد، ‌میزان حساسیت آن 4/44 درصد، اختصاصیت 5/98 درصد، ارزش پیشگویی مثبت آن 1/94 درصد، ارزش پیش بینی منفی آن 2/76 درصد و کارآئی کلی تست 2/79 درصد بود. با پاسخ‌های درجات کمتر از +3 میزان حساسیت و اختصاصیت تغییر می‌کرد. به صورتی که حساسیت تست به 89 درصد می‌رسید.

نتیجه‌گیری و توصیه‌ها: ‌به نظر می‌رسد تست کولدآگلوتینین ارزش پیش‌بینی مثبت قابل قبولی در بیماری سل دارد. احتمالاً می‌توان در غربالگری و هم چنین به عنوان روش تشخیص تأییدی به خصوص در مراحل اولیه برخورد با بیمار و نیز در بررسی تأثیر درمانی مبتلایان از این آزمون استفاده کرد. تصمیم‌گیری قطعی نسبت به یافته‌های آن نیاز به تکرار دارد.